گروه لوازم خانگی برقی صفر و یک
یخچال، مهم‌ترین وسیله‌ی آشپزخانه است؛ حتی اگر بتوان آشپزخانه‌ای را بدون اجاق‌گاز یا مایکروویو تصور کرد، حذف کردن یخچال از آشپزخانه، غیرممکن به‌نظر می‌رسد؛ یخچال به‌نوعی امضای صاحب‌خانه در هر آشپزخانه محسوب می‌شود. خرید یخچال، به‌دلیل اهمیت و طول عمر زیادش، کاری پیچیده و سرمایه‌گذاری مهمی است. هنگام خرید یخچال، علاوه‌بر قیمت و طبقه‌بندی دستگاه، فاکتورهای دیگری مثل مصرف برق، گنجایش و فضایی که اشغال می‌کند هم باید مد‌نظر قرار بگیرد. به‌علاوه، یخچال وسیله‌ای است که به‌راحتی چندین سال مهمان منزل یا محل کار شما خواهد بود؛ پس بهتر است یخچالی را انتخاب کنید که برای شما، خانواده یا همکارانتان مناسب باشد.
در ادامه قصد داریم تا در قالب یک راهنمای خرید، کلیدی‌ترین قدم‌های لازم برای خرید یک یخچال مناسب را توضیح دهیم.
قدم اول: هزینه
در مورد خرید یخچال، مفهوم «هزینه» کمی با کالاهای دیگر تفاوت دارد؛ هنگام خرید گوشی موبایل یا یک لپ‌تاپ، کالای خریداری شده، با‌توجه به مقدار هزینه‌ای که صرف می‌کنید، امکانات و قابلیت‌های خاصی را در اختیارتان قرار می‌دهد؛ ولی با هزینه‌ی بیشتر، نمی‌توانید انتظار دیگری جز بهبود این قابلیت‌ها داشته باشید؛ اما در مورد یخچال، هزینه‌ای که بابت خرید دستگاه می‌پردازید، علاوه‌بر امکانات و رفاه بیشتر، حکم یک سرمایه‌گذاری هم دارد. یخچال‌های رده‌بالا، مصرف انرژی کمتری در مقایسه با یخچال‌های میان‌رده و پایین‌رده دارند و این موضوع باعث می‌شود در چندسالی که قرار است، مهمان خانه یا محل کارتان باشد، تاثیر کمتری روی قبض برق بگذارد. به‌علاوه، به‌دلیل وجود قطعات الکترونیکی بیشتر و قطعات مکانیکی، استهلاک مدل‌های رده‌بالا کمتر بوده و نیاز کمتری به هزینه‌ی سرویس و تعمیر خواهد داشت؛ بنابراین بخش قابل‌توجهی از هزینه‌ای که برای خرید یک یخچال رده‌بالا می‌پردازید، به مرور زمان پوشش داده می‌شود.
فارغ از این موضوع، مهم‌ترین فاکتور در خرید یخچال مثل هر نوع کالای دیگری، مقدار هزینه‌ای است که برایش درنظر گرفته‌اید. ممکن است ساعت‌ها وقت بگذارید و به یخچال مورد‌نظرتان برسید و بعد متوجه شوید که قیمتش چند برابر بودجه‌ای است که برای خرید آن کنار گذاشته‌اید، به‌خصوص اینکه بازه‌ی قیمتی یخچال‌ها خیلی گسترده است و از یخچال‌های چندصد هزار تومان تا چند‌ده میلیون تومان وجود دارد؛ پس بهتر است پیش از شروع، تعیین کنید که دقیقا چقدر می‌خواهید برای یک یخچال هزینه کنید.
قدم دوم: کلاس و رده‌بندی
یخچال‌ها در کلاس‌های مختلفی رده‌بندی می‌شوند که این رده‌بندی، می‌تواند عامل کلیدی برای قیمت نهایی و تصمیم‌گیری خریدار باشد. تفاوت و قیمت این کلاس‌ها بسیار زیاد است، به‌طوری‌که فروشنده‌های یخچال، اغلب در فروش یک کلاس خاص از یخچال‌ها فعالیت می‌کنند.
یخچال‌های مینی
یخچال‌های کوچک که با نام‌های مختلفی مثل «کامپکت»، «مینی» یا «هتلی» هم شناخته شده‌اند، مناسب دفاتر اداری کوچک یا خوابگاه‌ها هستند. این یخچال‌ها قیمت کمی دارند و فضای کمی هم اشغال می‌کنند؛ البته معمولا هیچ فناوری خاص و جدیدی در ساخت این یخچال‌ها استفاده نمی‌شود. سر‌و‌صدا و مصرف انرژی بالا و اغلب کیفیت ساخت پایینی دارند.
این یخچال‌ها معمولا قسمتی هم به‌نام یخدان دارند که می‌توان از آن برای فریز کردن مواد غذایی و آب استفاده کرد؛ البته انجماد در این قسمت در دماهای نزدیک به صفر انجام می‌شود و برای نگهداری در حالت انجماد برای مدت طولانی، مناسب نیست. برفک زدن مشکل اصلی یخدان‌ها در یخچال‌های مینی است؛ اما در گروه کامپکت، دستگاه‌های فریزر به‌صورت تنها هم تولید می‌شود که فضای داخل آن به کشوهای کوچک و بزرگ تقسیم‌بندی شده است.
یخچال و فریزر بالا پایین یا «کُمبی»
رایج‌ترین نوع یخچال‌ها، آن‌هایی هستند که فضای بین یخچال و فریزر، توسط یک خط افقی از هم جدا شده است. این کلاس که کلاسیک‌ترین نوع یخچال هم محسوب می‌شود، برای کاربرانی مناسب است که فضای کمی برای دستگاه دارند و می‌خواهند از این فضا، حداکثر استفاده را داشته باشند. این کلاس یخچال، برای خانواده‌های کم‌جمعیت که نمی‌خواهند هزینه‌ای زیادی هم بپردازند، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. در این کلاس دو نوع یخچال وجود دارد: آن‌هایی که فریزرشان در بالای یخچال قرار داشته و آن‌هایی که فریزرشان در پایین یخچال تعبیه شده است.
فریزر بالا یا فریزر پایین؟
حقیقت این است که فریزر در این دو گروه تفاوت‌های مهمی با هم دارند؛ اول اینکه نسبت گنجایش فریزر به یخچال در مدل‌های فریزر پایین در مقابل مدل‌های فریزر بالا، بیشتر است. دوم اینکه در فریزرهای بالا، هیچ کشویی نباید وجود داشته باشد؛ چون علاوه‌بر دشوار کردن قراردادن و برداشتن مواد غذایی و بسته‌ها، امکان افتادن کشو روی کاربر هم وجود دارد. از طرفی در فریزرهای پایین، تقریبا تمام طبقات به‌صورت کشو درنظر گرفته می‌شود تا قراردادن و برداشتن مواد غذایی و بسته‌ها راحت‌تر باشد. پس بسته به میزان استفاده و مقدار موادی که به‌صورت معمول در یخچال یا فریزر قرار می‌دهید، یکی از این دو کلاس اولویت پیدا می‌کند.
یخچال‌های ساید-بای-ساید
ساید-بای-سایدها مدل‌های بزرگی هستند که توسط یک خط عمودی نصف شده‌اند و یخچال در یک سمت و فریزر در سمت دیگر قرار دارد. این مدل‌ها به‌قدری محبوب شده‌اند که برخی فروشگاه‌ها به‌طور تخصصی تنها به فروش یخچال‌های ساید-بای-ساید می‌پردازند. این سری یخچال‌فریزرها که در ابتدا توسط شرکت‌های آمریکایی تولید شدند، از فرهنگ ترکیب کردن دستگاه‌ها در دهه‌های گذشته ناشی شده‌اند و برخلاف بسیاری دستگاه‌های ترکیبی دیگر تجربه‌ی خوبی را رقم زده‌اند؛ گرچه همچنان مخالفانی دارند که نمی‌خواهند دیدشان را به سری جدید این دستگاه‌ها تغییر دهند. گنجایش یخچال و فریزر در مدل‌های جدید زیاد است، ولی به‌خاطر طراحی عمقی دستگاه، در نگاه اول کوچک به‌نظر می‌رسد. فضای یخچال آن‌قدر هست که بتوان قابلمه، بطری، دیس و ظروف کوچک و بزرگ را در آن قرار داد، ولی قراردادن یک کیک‌تولد بزرگ یا دیس لازانیا در آن می‌تواند سخت یا حتی ناممکن باشد. دیدگاه منفی و اشتباهی هم به این نکته اشاره می‌کند که گذاشتن و برداشتن مواد غذایی در فریزر یا یخچال سخت است، ولی تجربه‌ی کاربران چیز دیگری را نشان می‌دهد.
یکی از خصوصیات ظاهری دستگاه‌های ساید-بای-ساید وجود آبریز و یخ‌ساز بیرونی است که روی در قسمت فریزر نصب می‌شود. مصرف اصلی انرژی سایدها هم مربوط به همین قسمت است؛ البته به‌شرطی که گزینه‌ی یخ‌ساز توسط کاربر فعال شده باشد. اساسا کسانی که از ساید-بای-ساید استفاده می‌کنند سبک زندگی خودشان را دارند. این افراد غذاهای کم‌حجمی مصرف می‌کنند، ولی به تنوع مواد غذایی اهمیت زیادی می‌دهند، نوشیدنی‌های متنوعی را در یخچال نگهداری می‌کنند و از آنها هم زیاد استفاده می‌کنند.
گروه جدید کالایی چهار یا پنج در هم عرضه شده است که در بازار سنتی ایران و بین خریداران عام به نام ساید-بای-ساید شناخته می‌شود. این گروه کالایی تمام امکانات ساید-بای-سایدهای قدیمی را داشته ولی فضای بیشتری در قسمت یخچال دارد.
یخچال فریزر دوقلو
یخچال‌فریزرهای دوقلو در بعضی کشورها، به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از یخچال‌فریزرهای ساید-بای-ساید شناخته می‌شود. این مدل‌ها، از دو قسمت مجزا (یکی یخچال و دیگری فریزر) تشکیل شده است که می‌توان از این دو بخش به‌صورت کاملا جدا از هم یا به‌صورت بهم چسبیده و مانند یک یخچال ساید-بای-ساید استفاده کرد؛ می‌توان هر یک را جداگانه خرید و استفاده کرد یا در کنار هم قرار داد و یک مجموعه‌ی هماهنگ و یک‌دست یخچال و فریزر داشت. فریزرهای این رده، جز وظیفه اصلی که منجمد کردن است هیچ شباهتی به ساید-بای-سایدها نداشته و عموما به‌جای طبقه، دارای کشو هستند و در سمت بیرونی، آبریزی برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود.
یخچال‌های در فرانسوی
یخچال‌های در فرانسوی شامل دو در کشیده در بالا و یک تا دو کشو در پایین هستند که حداقل یکی از آنها به فریزر اختصاص دارد. این یخچال‌ها از لحاظ صرفه‌جویی در فضا، در سطح پایین‌تری در مقایسه با یخچال‌های بالا پایین قرار دارد و مقداری از فضای دستگاه، غیرقابل استفاده است، ولی کاربر کمبودی حس نخواهد کرد؛ چراکه به میزان کافی جا برای نگهداری مواد غذایی وجود دارد.
از مزیت این نوع یخچال‌ها می‌توان به درهای کشیده‌ی آن اشاره کرد. این دو در، دو مزیت اصلی دارد: نخست برای دسترسی به مواد غذایی مورد‌نظر می‌توان تنها نیمی از یخچال را باز کرد که خود در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کند، دوم، این درها برای باز شدن، فضای زیادی نمی‌خواهد که برای مبحث صرفه‌جویی در فضا، موضوع مهمی محسوب می‌شود.
قدم سوم: گنجایش و ابعاد
اکثر یخچال‌ها، فارغ از رده‌بندی و کلاسشان، با گنجایش‌های مختلفی عرضه می‌شوند؛ این عدد، با واحدهای فوت یا لیتر اندازه‌گیری می‌شود. ظرفیت، نشان‌دهنده‌ی تمام فضای قابل‌استفاده‌ی یخچال است. شرکت‌های سازنده‌ی یخچال، معمولا گنجایش کل دستگاه را کمی بیشتر از میزان واقعی اعلام می‌کنند؛ بنابراین بهتر است که هنگام خرید با گنجایش مورد‌نظر، یخچالی تهیه کنید که ظرفیت اسمی بیشتری از ظرفیت مورد نیاز شما داشته باشد.
گنجایش یخچال، فاکتور مهمی است که می‌تواند به‌تنهایی، خرید یک یخچال را لغو کند. اول اینکه باید فضای آشپزخانه را درنظر گرفته و با‌توجه به فضایی که برای یخچال اختصاص داده‌اید، سراغ گنجایش مورد نظرتان بروید. مورد بعدی اینکه برای رسیدن به بهترین کارایی سیستم خنک‌کننده‌ی یخچال، باید چند سانتی‌متر، اطراف و پشت یخچال خالی باشد تا جریان هوا قطع نشود. در ضمن، بسته به رده‌بندی یخچال، فضایی هم باید برای باز شدن کامل درهای آن و همچنین فاصله تا دیوار یا کابینت برای هواکشی دستگاه، در‌نظر‌گرفته شود.
قدم چهارم: امکانات و قابلیت‌ها
چند سالی است که یخچال‌ها هم مثل دیگر لوازم خانگی، با دنیای فناوری آمیخته شده‌اند. شاید چند سال پیش، کسی انتظار بیشتری از یک یخچال جز تازه و خنک نگه‌داشتن مواد غذایی نداشت، ولی امروز این لوازم‌خانگی، به یکی از ستارگان اصلی نمایشگاه فناوری CES تبدیل شده‌اند.
شرکت‌های سازنده‌ی یخچال، سعی می‌کنند که بیشترین فناوری‌ها را در مدل‌های رده‌بالا مثل یخچال‌های ساید-بای-ساید و در فرانسوی بگنجانند. همین موضوع یکی از دلایل اصلی اختلاف قیمت بین این نوع یخچال‌ها با مدل‌های دیگر است. در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین امکانات یخچال‌ها اشاره می‌کنیم که بهتر است هنگام خرید این لوازم‌خانگی، در نظر داشته باشید.
آبریز بیرونی
این وسیله یکی از محبوب‌ترین ابزارهای اضافه شده به یخچال‌هاست. آبریز بیرونی که روی یکی از درهای یخچال یا فریزر تعبیه شده، آب سرد و همچنین یخ را در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ البته وجود این وسیله، معایبی هم دارد که برای مثال می‌توان به کاهش فضای قابل استفاده‌ی فریزر یا یخچال و افزایش مصرف انرژی آن اشاره کرد.
آبریزها در دو مدل روی دستگاه نصب می‌شوند. در نوع ابتدایی آن مخزن آب در یخچال باید به‌صورت دستی پر شود و پس از سرد شدن در دمای یخچال با فشردن اهرم یا دکمه‌ی سمت بیرونی در، آب سرد در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. در مدل‌های رده‌پایین، معمولا آب این مخازن طعم یا بوی نامطبوعی دارد مگر مخازنی که دارای واشر، درپوش مناسب یا فیلتر باشد. ساید-بای-سایدها که آب‌سردکن و یخ‌سازشان روی در فریزر نصب شده‌اند، باید به شیر آب شهری متصل شوند.
فضای Door-in-Door: در یخچال‌هایی که به این قابلیت مجهز شده‌اند، در اصلی دارای یک درپوش دیگر نیز هست و به این ترتیب دسترسی به مخزنی ایجاد می‌شود که معمولا با بطری نوشیدنی‌های دم‌دستی، سس‌ها و آبمیوه‌ها پر شده است؛ به‌این‌ترتیب برای استفاده از آنها، لزومی به باز کردن کامل در یخچال نیست.
این کار می‌تواند باعث کاهش مصرف انرژی یخچال و در دراز مدت باعث کاهش هزینه‌ی برق شود. این طراحی بیشتر در دستگاه‌های در فرانسوی یا ساید-بای-ساید به‌کار گرفته می‌شود.
محفظه‌ی ویژه با امکان تنظیم دما: برخی از یخچال‌ها، قابلیت تنظیم دما دارند. برای مثال می‌توانید دمای یک محفظه را پایین‌تر از بقیه‌ی یخچال تنظیم کنید تا برای نگهداری گوشت و ماهی، بهتر باشد.
قدم پنجم: مصرف انرژی
یخچال‌ها همیشه جزو پرمصرف‌ترین وسایل برقی بودند و نقش زیادی در ارقام موجود روی قبض برق ایفا می‌کردند؛ اما امروزه به‌لطف فناوری‌های پیشرفته، مصرف برق یخچال‌ها بسیار کم شده است. شرکت‌های سازنده‌ی این لوازم‌خانگی هم، از مصرف انرژی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار برای بازاریابی یخچال‌هایشان استفاده می‌کنند. هنگام خرید یخچال، بد نیست که نگاهی هم به مصرف برق دستگاه بیندازید. یخچال‌هایی که مصرف انرژی کمی دارند، می‌توانند به‌صورت سالانه، تا چندصد هزار تومانی در مقایسه با یخچال‌های پرمصرف، در هزینه‌ی برق صرفه‌جویی کنند.
برای مقایسه‌ی مصرف انرژی یخچال‌ها، باید به «برچسب انرژی» که روی بدنه‌ی دستگاه چسبانده شده، نگاه کنید. روی این برچسب علاوه‌بر یک‌سری اطلاعات مثل مصرف سالانه‌ی انرژی و میزان صدای تولید شده توسط موتور یخچال، رده‌بندی مصرف انرژی یخچال هم مشخص شده است. این رده‌بندی که از حروف A+++ (برای بهترین مصرف انرژی) تا D (برای بیشترین مصرف انرژی) درجه‌بندی شده، می‌تواند معیار خوبی برای مقایسه‌ی مصرف انرژی یخچال‌های مورد نظرتان باشد.
استفاده از موتورهای خطی اینورتر در دستگاه‌های جدید یا به‌کار‌گیری تکنولوژی‌های بهینه، تاثیر بسیار زیادی در مصرف کم انرژی در مقایسه با دستگاه‌های قدیمی که از کمپرسورهای معمولی استفاده می‌کنند، دارد.
حرف آخر
شاید در نگاه اول، خرید یک یخچال کار ساده‌ای به‌نظر آید؛ ولی درعمل، فاکتورهای زیادی هنگام خرید این دستگاه‌های دوست‌داشتنی دخیل هستند که می‌توانند تاثیر زیادی در قیمت نهایی آن داشته باشد. به‌خصوص اینکه یخچال کالای گران‌قیمتی است و حداقل چند سالی مهمان منزل یا محل کارتان خواهد بود.
با این حال، اگر این پنج قدم را مطالعه کنید، می‌توانید انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشید.